PTT 1. Lig Geçmişin 2. Lig'i Mi?

2001 - 2002 sezonuyla birlikte, kurulduğundan beri 1. Lig olarak bildiğimiz memleketin lig piramidinin en üst basamağına Süper Lig denmeye başlandı. Onun bir altı da 2. Lig'ten 1. Lig'e terfi etmiş oldu. Değişikliğe uyum sağlamak kolay olmadı elbet. Hala bu ligten bahsederken zaman zaman "2. Lig" çıkıyor ağzımızdan, bazen de "eskinin 2. Lig'i" olarak tanımlıyoruz bu ligi. Peki gerçekten aynı şey mi o zamanın 2. Lig'i ile şimdinin PTT 1. Lig'i ya da o zamanın 3. Lig'i ile şimdinin 2. Lig'i ?

Örnek olarak 1988 - 1989 sezonuna bir göz atalım (3. Lig'in yeniden oynanmaya başlandığı 1984 - 1985 sezonundan yakın zamanımıza kadar kayda değer bir farka rastlanmaz vereceğim bilgilerde). Bu yılda profesyonel lig piramidimiz 3 ayaktan oluşuyor. En üst basamak olan 1. Lig'te 19 takım yarışırken 2. Lig 3 ayrı grupta toplam 53 takımla, 3. Lig ise 9 ayrı grupta toplam 147 takımla oynanıyor. 1988 Eylül itibariyle memleketteki profesyonel futbol takımı sayısı 219. Nüfus yaklaşık 52 - 53 Milyon, futbol endüstrisinin ekonomik hacmi bugünkünün belki yirmide biri, belki ellide biri.

Günümüzde 4 ayaklı oynanan profesyonel futbolumuzun Süper Ligi'nde 18 takım, 1. Ligi'nde 18 takım, 2. Lig'inde 34 takım, 3. Ligi'ndeyse 54 takım bulunuyor. Toplamda 124 profesyonel futbol takımı var halen Türkiye'de, nüfus yaklaşık olarak 75 Milyon.

Yani bundan 25 sene bir kulübün 2. Lig'e çıkan bir kulüp memleketin en büyük 72 kulübünden biri olma vasfını elde ederken bugün 1. Lig'te yer alan bir kulüp ülkenin en büyük 36 kulübünden biri oluyor. Yani ortada tam olarak yarı yarıya bir 'itibar farkı' söz konusu. Ona keza o yıllarda 3. Lig mücadelesi veren bir kulüp Türkiye'nin en üst 219 kulübü arasına girerken bugün 2. Lig mücadelesi veren bir kulüp ülkenin en üst liglerinde mücadele eden 70 kulübünden biri olma vasfını kazanıyor. Burada da 3 kattan da fazla bir 'klasman farkı' söz konusu. Sırf bu bile iki dönemin çok farklı koşullarda oynandığını ve birbirinin muadili olmadığını gösteriyor.

Geçmiş yıllardan söz açılmışken, 52 Milyon nüfuslu ve futbol endüstrisi çok daha kısıtlı bir ülkede 219 profesyonel kulüp mevcutken 75 Milyon nüfuslu, futbol endüstrisi Avrupa'nın ilk 10 endüstrisi arasında yer alan günümüzde 124 profesyonel kulüp olmasında bir tuhaflık olmalı. Bu 'tenkisatın' bir sonucu olarak bugün halen Ağrı, Aksaray, Amasya, Artvin, Ardahan, Bartın, Bayburt, Bitlis, Burdur, Düzce, Edirne, Hakkari, Iğdır, Karaman, Kars, Kırıkkale, Kırşehir, Kilis, Muş, Nevşehir, Niğde, Osmaniye, Sinop, Şırnak, Tekirdağ, Tunceli, Uşak ve Yalova olmak üzere tam 28 ilde profesyonel bir takım bulunmuyor; dahası Kütahya, Muğla, Zonguldak gibi mazisi olan illerin de merkezlerinin profesyonel takımı yok. Lafı şuraya getirmeye çalışıyorum ki; Türkiye'de profesyonel futbol kulübü sayısı olması gerekenden çok daha azdır. Benim önerim 2. Lig'in en azından 3 grupla, 3. Lig'inse 8 - 9 grupla oynanmasıdır ve tabii ki bu liglerin geçmişte olduğu gibi bölgesel gruplandırılmasıdır. Böylelikle hem bu profesyonel kulübü bulunmayan il sayısı çok daha aşağıya çekilip futbolun yaygınlaşması sağlanır; hem de zaten binbir sıkıntıyla boğuşan alt lig kulüpleri bugünkü gibi Bergama'dan Siirt'e; Batman'dan Aydın'a gibi acayip deplasmanlar yapmak zorunda kalmaz. İddaa gelirleri, sponsorluklar, canlı maç yayınları gibi enstrümanların bu liglerdeki kulüpler için onları ayakta tutacak önemli katkı sağlayacağını düşünüyorum. Her ne kadar son 3 sezondur 2. ve 3. Lig deplasman masraflarını TFF karşılasa da (düşünün, birkaç sene öncesine kadar kulüpler bir de ceplerinden karşılıyordu bu acayip deplasman masraflarını) TFF pakedine dahil olmayan pek çok yan gider halen gün gibi ortada ve kulüplerin bütçelerini tehdit etmeye devam ediyor. Bir örnek : Mardinspor ve Diyarbakırspor iki hafta arayla İstanbul deplasmanına gidemedikleri için iki hafta arayla Maltepespor deplasmanına çıkamadılar ve ister istemez Maltepespor lehine haksız rekabet durumu ortaya çıktı; hem de bu kulüplerin 3'er puanı silindi. Oysa bir Mardin kulübü en fazla Elazığ'a ya da Adıyaman'a deplasman yapıyor olsa ne böyle masraflar, ne de böyle puan silmeler ortaya çıkar.